Şişmanlık bundan 30 yıl önce genellikle yetişkinlerin problemi olarak karşımıza çıkıyordu. Son yıllarda dünyada olduğu gibi ülkemizde de çocuk ve ergen şişmanlığı sık rastlanır bir durum haline geldi. Bu dönemlerde oluşan şişmanlığın yetişkinlikte yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kalp hastalıkları, kan yağlarının yükselmesi, insülin direnci riskini artırdığı biliniyor. Bazen yetişkinlik dönemini bile beklemeden şişman çocuk ve ergenlerde bu sağlık sorunları ortaya çıkabiliyor.
Özellikle okul öncesi ve okul döneminde kilo kontrolüne dikkat etmek gerekir. Çocuklarda 5 yaşından sonra yağlanma artmaktadır. Ergenlik döneminde ise kalıcı yağlanma oluşmaktadır. Ayrıca bu dönemlerde çocuğa edindirilen beslenme alışkanlıkları yetişkinlikteki beslenmenin de temelini oluşturmaktadır.
Çocuklar neden kilo alıyor ?
Anne ve babasında bir tanesi şişman çocukların şişman olma riski %40, ikisi şişman ise %80 olarak belirtiliyor. Bu risklerin oluşumunda kalıtımın önemli rolü vardır. Ancak şişman ailelerdeki beslenme alışkanlığının da çocukları şişmanlattığı önemli bir gerçek. Anne babalar çocuklarının normal kilolu olmasını istiyorlarsa önce kendi beslenme alışkanlıklarını düzenlemeliler. ”Ben onun için her şeyi yapıyorum onun yemeklerini ayrı hazırlıyorum ”diyerek çocuğa bir beslenme alışkanlığı kazandırılmaz. Bu durum zayıflama döneminde işe yarayabilir ama sonra verilen kilolar fazlası ile geri döner. Çünkü siz patates kızartması veya pilav yerken çocuğunuz istemeden sebze yemeği yiyorsa hem sizin yedikleriniz olan özlemi artıyor hem de size olan öfkesi. Çocuklar masada 18-20 kez gördükleri besinleri kabul edip beslenme alışkanlıklarına dahil ediyorlar. Aslında aile ne yiyorsa çocuklarda onunla besleniyor. Bu nedenle evde sağlıklı besinler bulunmasına ve tüm aile bireylerinin aynı tarz beslenmesine özen göstermek gerekir. Televizyon karşısında yemek yemek, evin diğer odalarında yemek yemek, istenilen yiyeceğin istenilen zamanda yeniyor olması şişmanlığı tetikleyen faktörlerdendir. Bu alışkanlıkları ortadan kaldırmak veya çocuğa edindirmemek için evde sofra düzenin olmasına özen gösterilmelidir.
Bazen hormonal bozukluklarda kilo alma sebebi olabilir. Eğer çocuğunuz düzgün besleme alışkanlığına rağmen hızlı kilo alıyorsa mutlaka doktora başvurmak gerekir.
Çocukların kilo almasındaki en önemli sebeplerden bir tanesi de fiziksel aktivitenin azalmasıdır.Teknolojik ürünlerin hayatımıza girmesi ile bahçede oynamak yerine evde oturup ekran başında oyun oynayan çocuklarımız oldu. Şişmanlığın temel sebebi harcadığımızdan fazla kalori almaktır. Tabii ki aldığımız kaloriye dikkat edeceğiz ancak harcamayı da artırmak için fiziksel hareketi artırmalıyız. Çocukların en az haftada 2-3 kez yapacakları bir spor dalına yönlendirmek veya bahçede oyun oynatmak gereklidir. Büyüme ve gelişme dönemindeki çocuklara çok kısıtlı diyet yapılırsa büyüme ve gelişmeleri azalabilir. Az yemek yemek yerine çok hareket etmek onlar için çok daha faydalı olacaktır. Bisiklet, koşu ve yüzme gibi aktiviteler yanında, günlük aktiviteler içerisinde yürüyüş arttırılmalı, asansör yerine merdiven kullanımı teşvik edilmelidir.
Çocuğunuzun şişman olduğunu düşünüyorsanız zayıflama diyetine başlamadan önce mutlaka bir doktor ile görüşerek bu şişmanlığın sebebi ve sonuçları hakkında bilgi edinip daha sonra zayıflama diyetine başlamalısınız. Özellikle büyüme ve gelişme çağında uygulanan zayıflama diyetinde mutlaka diyetisyen desteği alınmalıdır. Amaç kilo vermenin yanında beslenme alışkanlıklarının değiştirmek, büyüme ve gelişmeyi desteklemek olmalıdır.