Havaların ısınması ile özellikle gençler spora daha çok zaman ayırıyorlar. Beraberinde bir kas yapma merakı da geliyor. Gittikleri spor merkezleri veya arkadaşları mutlaka kas yapmaya yardımcı olduğu iddia edilen bir besin desteği önerisinde bulunuyorlar. Piyasada kas yapımını artırmak amacı ile kullanılan protein barları, aminoasitler, glutamin, kreatin gibi birçok besin destek ürünü bulunmaktadır. Protein tozları besin desteklerinin içinde en çok dikkat çekeni ve talep görenidir. Protein tozları veya protein suplementleri 90‟lı yılların başında popüler olmaya başladı ve günümüzde hala bu popüleritesini korumaktadır. Protein tozlarının faydalı mı zararlı mı olduğu veya nasıl kullanılması gerektiği bize sürekli danışılan bir konudur.
Günlük beslenmede alınması gereken protein miktarı et, tavuk, yumurta gibi besinlerle karşılanmalıdır. Vejeteryanlık gibi durumlarda veya ağır spor yapan sporcularda protein ihtiyacı besinlerle karşılanmayabilir. Böyle durumlarda protein tozları bir alternatif olabilir. Kuvvet egzersizleri ile beraber protein tozu kullanımının kas dokusuna artırdığına dair çalışmalar var. Vücuda ihtiyaçtan fazla protein alınmasının kalp hastalıkları ve böbrek hastalıkları gibi sağlık sorunlarına neden olduğunu biliyoruz. Protein tozu kullanan veya kullanmak isteyen gençlerin aileleri haklı olarak tedirginlik yaşıyorlar. Bence gençlerin büyük bölümü bu ürünlerin rastgele kullanılmasının zararlı olduğunun bilincinde. Bir kısmı zararı azaltmak için 1-2 ay kullanıp bırakayım diyor bir bölümü arkadaşının kullandığının yarısını kullanıyor. Protein tozu kullanmak isteyen kişilerin bir diyetisyenden destek almaları faydalı olacaktır. Günlük besin tüketimleri alınarak protein/enerji oranı ve protein kalitesi değerlendirilerek gereksinimler hesaplanmalıdır. Uygun ürün ve uygun miktarlar belirlenmelidir.
Şu anda ülkemizde birçok protein tozu olmakla birlikte FDA tarafından onaylanmış ürünlerin kullanımına dikkat edilmelidir. Kullanılan protein tozunun vücut tarafından sentezlenmeyen ve dışarıdan alınması gereken histidin, löysin, lizin, izolöysin, valin, metionin, fanilalanin, treonin, triptofan gibi amino asitleri içermesine özen gösterilmelidir. Whey proteinleri içeren ürünler tercih edilebilir. Whey proteini sütte bulunan 2 protein tipinden biridir. Eskiden whey protein, peynir yapım işleminin faydalı olmayan yan ürünü olarak kabul ediliyordu. Daha sonradan whey proteinin gerçekten yüksek kalitede protein içerdiği saptandı. Elzem aminoasitlerinin büyük bölümünü de içerdiği için bitkisel protein desteklerinde kullanılmaya başlandı. Tercih edilme sebeplerinden bir diğeri de çabuk sindirilebilir olmasıdır.
Protein tozlarında yağ ve karbonhidrat oranın düşük, protein oranın yüksek olmasına dikkat edilmelidir. Yüksek kolesterol riski olan kişiler için ise yağ içermeyen protein tozları ve soyadan yapılmış protein tozları önerilebilir.Alerjisi veya laktoz intoleransı olan kişiler kullanacakları protein tozlarının içeriklerine dikkat etmelidir.
Protein tozlarının vejeteryanlarda ve sporcularda ihtiyaç
halinde uzman kontrolünde kullanılması gerektiğini ve fazla protein alımının
sağlık için zararlı olduğunu bir kez daha hatırlatmakta fayda var.